‘AI kan ons werk juist verrijken’

Zat Van Homo Sapiens naar Robo Sapiens al lang in je hoofd?

Ja, absoluut. Ik roep al meer dan tien jaar dat ik graag een boek wil schrijven. Maar ik had altijd de overtuiging dat ik pas een boek mocht maken als ik écht iets kon toevoegen. Daarom heb ik het idee lang geparkeerd, maar toen ChatGPT een paar jaar geleden doorbrak, wist ik: dit is het moment. Ik ben zelf al meer dan twaalf jaar bezig met AI en voelde meteen dat deze ontwikkeling enorme gevolgen zou hebben voor werk en organisaties. Dit gaat nooit meer weg. Toen dacht ik: nu is er echt iets nieuws te vertellen.

Waarom raakt dit onderwerp jou zo persoonlijk?

Ik kom uit de HR-wereld, was HR-directeur. Daar zag ik dat mensen ontzettend druk waren met bijzaken: e-mails wegwerken, systemen vullen, uren in vergaderingen. Ik vroeg mezelf steeds af: waarom doen we dit eigenlijk? En waarom accepteren we dat dit normaal is? AI kan ons juist helpen om terug te gaan naar die kernvraag: waar ligt onze unieke bijdrage als mens?

Dus AI is voor jou vooral een leiderschapsvraagstuk?

Ja, precies. Veel mensen zien AI als een technisch speeltje om een mail sneller te schrijven of een plaatje te maken. Dat is leuk in de speeltuinfase, maar je moet verder. Dit gaat over leiderschap: hoe richten we werk opnieuw in, hoe benutten we technologie slim en hoe zorgen we dat mensen weer in hun kracht komen te staan? Dat was voor mij de drijfveer achter dit boek.

Hoe reageren organisaties als jij met AI aan de slag gaat?

Het begint vaak met de klassieke zin: ‘we moeten iets met AI’. Maar als ik dan vraag: wat precies? Dan blijft het stil. Dat is ook niet zo gek: er komt zoveel informatie voorbij dat mensen niet meer weten wat klopt en wat niet. Sommigen duiken te snel in lange overleggen en praten maanden zonder iets te doen. Anderen experimenteren een beetje, maar verzanden ook weer. Mijn aanpak is altijd: klein beginnen, leren en dan opschalen. Zo creëer je vliegwielwerking en voorkom je dat het kaartenhuis instort.

Veel mensen zijn ook bang voor AI. Hoe ga je daarmee om?

Dat klopt. Je hebt ruwweg drie groepen in een organisatie: een kleine groep enthousiastelingen, een grote middengroep die afwacht en een groep die er helemaal niets mee wil en vaak bang is voor hun baan. Het is belangrijk om dat te erkennen. We zijn als mens niet zo veranderingsgezind, we houden vast aan het oude vertrouwde. Maar zodra mensen ervaren dat AI juist de saaie klusjes kan overnemen, valt vaak het kwartje: dit helpt mij. Het gaat dus om bewustzijn en om communicatie. Je moet mensen meenemen en laten voelen wat het concreet oplevert.

Wat zeg jij tegen mensen die bang zijn voor hun baan?

Ik zeg altijd: AI is een hulpmiddel, geen vervanging, geen Terminator die ons werk afpakt. Het neemt vooral alles wat voorspelbaar en regelmatig is over, maar dat betekent dat er juist ruimte vrijkomt voor wat ons uniek maakt: creativiteit, intuïtie, strategisch inzicht en persoonlijke interactie. Kijk naar een data-analist: die hoeft straks minder tijd te besteden aan het maken van overzichtjes, maar wordt veel meer een sparringpartner die helpt met duiding en advies. De rol verandert, maar het werk op zich verdwijnt niet.

Kun je een voorbeeld geven van organisaties die dit goed aanpakken?

Een van mijn favoriete voorbeelden is Zonneplan. Zij verkopen zonnepanelen en energie, met hun chatbot Kiki. Zij zijn in de kern een technologiebedrijf en toen AI opkwam hebben ze meteen gekeken: hoe kunnen we onze klanten hier beter mee helpen? Ze hebben Kiki zo slim ingericht dat veel klanten niet eens doorhebben dat ze met een chatbot praten. Tegelijkertijd blijft er altijd een escape: als het ingewikkeld wordt, kun je een mens spreken. En er zit een heel team achter dat continu monitort en verbetert. Wat ik mooi vind, is dat ze niet hebben gedacht: ‘hoe besparen we kosten?’ maar ‘hoe verbeteren we de klantbeleving?’ Dat is de sleutel.

Wat betekent dat voor managers en leiders?

Je moet altijd de afweging maken: wordt het er beter van? Niet alleen efficiënter of goedkoper, maar beter voor je klanten, medewerkers en andere stakeholders. Het voorbeeld van Klarna is leerzaam: zij ontsloegen 700 fulltime medewerkers omdat klantenservice via AI zou gaan lopen. Een jaar later hebben ze een groot deel weer aangenomen omdat ze wilden werken aan het herstel van de menselijke kant van de klantenservice. Echte winst zit in mensen op de juiste plek met de juiste hulpmiddelen. Dan leg je de puzzel opnieuw en ontstaat er duurzame waarde.

Je zegt dat er meer ruimte komt voor creativiteit. Hoe zie je dat?

Wij mensen zijn van nature helemaal niet zo logisch. We hebben intuïtie, rare kronkels, gekke ingevingen en juist dáár ontstaan de beste ideeën. AI kan logisch combineren, maar niet écht origineel zijn. Als wij die onlogica, dat onderbuikgevoel en die gelaagdheid weer meer gaan benutten, komen we tot nieuwe hoogtes. Daarom geloof ik dat werk dynamischer en menselijker gaat worden. AI is de katalysator die ons dwingt opnieuw te kijken naar wat ons uniek maakt.

En hoe pak je dat concreet aan in organisaties?

Heel praktisch: maak het zo snel mogelijk tastbaar. Geen ellenlange trainingen met algemene voorbeelden, maar kleine experimenten direct op de werkvloer. Laat iemand voelen: hé, dit stomme klusje kan ik nu in een minuut doen in plaats van een uur. Dan ontstaat energie. Dan gaan mensen het zien als hulpmiddel in plaats van bedreiging. Je moet die vertaalslag naar de dagelijkse praktijk zo concreet mogelijk maken.

Wat zou jouw advies zijn aan mensen die nu denken: waar begin ik?

Stel jezelf elke ochtend de vraag: waar ben ik vandaag van toegevoegde waarde en wat moet ik eigenlijk niet meer doen? Soms is het zo simpel als stoppen met nutteloze taken. Soms kun je iets automatiseren of slimmer inrichten. En soms is het een kwestie van bewust kiezen: dit vind ik leuk, dit geeft mij energie, dus dat wil ik zelf blijven doen. Als je op die manier kijkt, gebruik je AI niet om jezelf weg te cijferen, maar juist om je eigen talenten meer ruimte te geven.

Denk je dat iedereen mee kan in deze verandering?

Nee, niet iedereen. Maar dat ligt niet aan leeftijd of opleiding - het gaat om mindset. Sommige mensen blijven hun werk zien als een vast pakket taken en anderen ontdekken dat het eigenlijk draait om de waarde die je toevoegt. Financiële analisten laten AI de cijfers analyseren en richten zich op strategisch advies, juristen gebruiken AI voor documentonderzoek en focussen op de menselijke kant. Zij worden ‘augmented professionals’ - niet vervangen door AI, maar erdoor versterkt. De kans is groter dan de bedreiging. AI neemt routinetaken over, maar creëert daarnaast ruimte voor creativiteit, empathie en echte toegevoegde waarde. De vraag is: ben je bereid je werk opnieuw uit te vinden? Meer mensen dan we denken zijn dat.

Waar droom je zelf van met dit boek?

Mijn missie is om te laten zien dat AI ons werk niet afneemt, maar juist kan verrijken. We kunnen weer focussen op waar we als mens goed in zijn: creativiteit, intuïtie, persoonlijke aandacht. Ik wil dat mensen het gesprek aangaan: hoe richten we ons werk opnieuw in, wat willen we loslaten, en waar willen we meer ruimte voor maken? Als Van Homo Sapiens naar Robo Sapiens daaraan bijdraagt, is mijn missie geslaagd. En eerlijk gezegd borrelt het al voor een tweede boek, nóg praktischer en met nog meer voorbeelden. Er is nog zoveel te vertellen.